Dieta w profilaktyce raka szyjki macicy – jak wspierać organizm w walce z HPV?

Rak szyjki macicy pozostaje jednym z najczęstszych nowotworów ginekologicznych na świecie. W niemal 99,7% przypadków jego rozwój jest związany z infekcją wirusem HPV. Jednakże coraz więcej badań wskazuje na istotny wpływ diety i odżywiania na przebieg infekcji HPV oraz ryzyko progresji do raka szyjki macicy. Dieta może wspierać organizm w walce z infekcją, wpływać na reakcje zapalne oraz ogólną kondycję układu odpornościowego.

 Znaczenie odżywiania w zapobieganiu rakowi szyjki macicy

Prawidłowe odżywianie odgrywa kluczową rolę w optymalizacji funkcji układu odpornościowego, który jest odpowiedzialny za eliminację wirusa HPV oraz reakcję na rozwój komórek nowotworowych. Istnieją wyraźne dowody na to, że odpowiednia dieta może zmniejszyć ryzyko rozwoju raka szyjki macicy u kobiet z infekcją HPV. Szczególnie istotne są tu antyoksydanty, takie jak karotenoidy (luteina, zeaksantyna, beta-karoten) oraz witaminy A, C, E i D. Substancje te mogą spowalniać procesy kancerogenezy, a nawet hamować progresję infekcji HPV do raka.

Badania pokazują, że dieta śródziemnomorska, bogata w owoce, warzywa, zdrowe tłuszcze oraz ryby, zmniejsza stan zapalny i obniża ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy. Przeciwnie, zachodnia dieta – bogata w tłuszcze nasycone, cukry proste i przetworzoną żywność – zwiększa ryzyko poprzez nasilanie przewlekłego stanu zapalnego i utrudnianie kontroli infekcji HPV.

 Produkty sprzyjające zdrowiu szyjki macicy

Regularne spożywanie produktów bogatych w antyoksydanty to jedno z kluczowych zaleceń dla kobiet pragnących obniżyć ryzyko raka szyjki macicy. Codzienne spożycie dodatkowych 100 gramów owoców lub warzyw – równowartość jednej szklanki żurawin czy porcji brokułów – wiąże się z istotnym obniżeniem ryzyka.

Do diety warto włączyć:

• Warzywa i owoce – różnorodność kolorów i tekstur dostarcza szerokiego spektrum witamin i przeciwutleniaczy.

• Produkty pełnoziarniste – ryż, pełnoziarnisty makaron i chleb są źródłem błonnika, który wspiera zdrowie układu pokarmowego.

• Zdrowe tłuszcze – oliwa z oliwek, orzechy i nasiona dostarczają jednonienasyconych tłuszczów, które działają przeciwzapalnie.

• Rośliny strączkowe – fasola, ciecierzyca czy soczewica są źródłem białka roślinnego, błonnika i witamin.

• Nabiał niskotłuszczowy – jogurty czy serki dostarczają wapnia i witaminy D, istotnej w ochronie przed rozwojem nowotworów.

Dodatkowo, suplementacja wielowitaminowa wśród kobiet z infekcją HPV może zmniejszać ryzyko progresji do raka szyjki macicy.

 Produkty zwiększające ryzyko

Dieta o wysokim potencjale prozapalnym, typowa dla zachodnich wzorców żywieniowych, jest ściśle powiązana z rozwojem raka szyjki macicy. Badania obserwacyjne wskazują, że nadmierne spożycie cukrów prostych oraz tłuszczów nasyconych i trans przyczynia się do rozwoju przewlekłych stanów zapalnych, które nasilają progresję infekcji HPV.

Zaleca się unikać:

• Cukrów prostych – obecnych w napojach słodzonych, deserach mlecznych i słodyczach.

• Mięsa przetworzonego – jak wędliny czy kiełbasy, które są bogate w związki kancerogenne.

• Mięsa czerwonego – nadmierne spożycie wołowiny, wieprzowiny czy jagnięciny zwiększa ryzyko nowotworów.

• Tłuszczów trans i nasyconych – obecnych w przetworzonej żywności, fast-foodach i smażonych potrawach.

 Prozdrowotne wzorce żywieniowe

Warto podkreślić, że skuteczność diety nie polega na skupieniu się na pojedynczych składnikach odżywczych, ale na kompleksowym podejściu do codziennego odżywiania. Długoterminowe zmiany w diecie, takie jak zastępowanie niezdrowych tłuszczów ich nienasyconymi odpowiednikami czy zwiększenie spożycia błonnika, przynoszą wymierne korzyści zdrowotne.

 Podsumowanie

Związek między dietą a rakiem szyjki macicy jest niezaprzeczalny. Odpowiednie nawyki żywieniowe mogą wspierać organizm w walce z infekcją HPV i obniżać ryzyko progresji do nowotworu. Kluczem jest unikanie prozapalnych produktów, takich jak cukry proste i tłuszcze trans, oraz włączanie do diety bogactwa owoców, warzyw i zdrowych tłuszczów.

Pomimo istotnej roli diety w profilaktyce raka szyjki macicy, należy pamiętać, że nie zastępuje ona leczenia medycznego. W przypadku rozpoznania raka konieczna jest ścisła współpraca z lekarzami specjalistami, aby dobrać najlepsze metody terapii.

 Materiały źródłowe:

• Nazari E, Hasanzadeh M, Rezvani R, Rejali M, Badpeyma M, Delaram Z, Mousavi-Seresht L, Akbari M, Khazaei M, Ferns GA, Avan A. Association of dietary intake and cervical cancer: a prevention strategy. Infect Agent Cancer. 2023 Jul 6;18(1):42. doi: 10.1186/s13027-023-00517-8. PMID: 37415218; PMCID: PMC10324228.

• Meneses-Urrea LA, Vaquero-Abellán M, Villegas Arenas D, Benachi Sandoval N, Hernández-Carrillo M, Molina-Recio G. Association between Cervical Cancer and Dietary Patterns in Colombia. Nutrients. 2023 Nov 23;15(23):4889. doi: 10.3390/nu15234889. PMID: 38068749; PMCID: PMC10707912.

• Xu L, Tan Y, Xiang P, Luo Y, Peng J, Xiao H, Liu F. Diet-Related Risk Factors for Cervical Cancer: Data from National Health and Nutrition Examination Survey 1999-2018. Nutr Cancer. 2023;75(10):1892-1899. doi: 10.1080/01635581.2023.2261649. Epub 2023 Nov 30. PMID: 37791847.