Nowoczesne podejście do bólu: jak technologia wibracyjno-termiczna może wspierać pielęgniarstwo

Odkrycie ostatnich lat

Od lat łagodzenia bólu u pacjentów, zwłaszcza podczas procedur takich jak pobieranie krwi, szczepienia czy zakładanie wkłuć dożylnych stanowi wyzwanie dla medyków. Choć iniekcje należą do jednych z najczęstszych interwencji medycznych, dla wielu pacjentów – szczególnie dzieci – nadal są źródłem lęku i stresu. Dlatego coraz większe zainteresowanie budzą metody, które potrafią skutecznie zminimalizować doznania bólowe bez użycia farmakologii. Jednym z ciekawszych przykładów takiego rozwiązania jest niewielkie urządzenie łączące działanie zimna i wibracji, które w ostatnich latach zyskało uznanie w praktyce klinicznej.

Wykorzystanie teorii braki bólu i inhibicji nocyceptywnej

Mechanizm działania tego typu urządzenia opiera się na zjawisku znanym jako teoria bramki bólu. Zgodnie z nią, mózg nie jest w stanie jednocześnie odebrać dwóch różnych sygnałów o dużym natężeniu. W momencie, gdy skóra zostaje wystawiona na intensywną wibrację i jednocześnie na zimno, receptory czuciowe przekazują te informacje szybciej niż impulsy bólowe, blokując tym samym ich dalsze przewodzenie do ośrodkowego układu nerwowego. Dzięki temu ukłucie igły może stać się niemal niewyczuwalne.

Oprócz tego, wykorzystanie niskiej temperatury uruchamia dodatkowy mechanizm neurofizjologiczny – tzw. rozproszoną inhibicję nocyceptywną. To naturalna reakcja organizmu, w której bodziec o silnym natężeniu w jednym miejscu prowadzi do zwiększenia progu bólu w innych obszarach. W efekcie pacjent nie tylko odczuwa mniejsze ukłucie, ale także lepiej radzi sobie z napięciem całego ciała, często towarzyszącemu zabiegom medycznym.

Sposób działania urządzenia

Zastosowanie tej metody jest stosunkowo proste. Przed rozpoczęciem zabiegu należy zamrozić specjalny element chłodzący i umieścić go w silikonowej oprawie urządzenia. Całość przykłada się na skórę kilka centymetrów powyżej miejsca planowanego wkłucia, uruchamiając jednocześnie wibrację. Urządzenie pozostaje przyłożone do skóry przez cały czas trwania procedury. Po zakończeniu wystarczy je wyłączyć i oczyścić. Cała procedura jest bezpieczna, nieinwazyjna i nie wymaga stosowania dodatkowych środków farmakologicznych.

Dodatkowym atutem tego rozwiązania jest jego przyjazna forma. Urządzenie zostało zaprojektowane tak, by przypominać kolorową pszczołę, co sprawia, że dzieci nie odczuwają przed nim lęku. Zamiast stresu i napięcia, pojawia się ciekawość i element zabawy, który skutecznie odwraca uwagę od samego zabiegu. Ten pozornie drobny detal odgrywa ogromną rolę w redukcji stresu proceduralnego, który bywa niekiedy bardziej obciążający niż sam ból fizyczny.

Choć technologia ta nie jest jeszcze powszechnie stosowana, jej potencjał budzi zainteresowanie wielu przedstawicieli zawodów medycznych. W badaniach klinicznych wykazano znaczące zmniejszenie poziomu bólu i lęku, szczególnie u dzieci, a także poprawę efektywności wkłuć. Co ważne, metoda ta działa bez konieczności stosowania znieczulenia miejscowego czy farmakologicznego, co zmniejsza ryzyko działań niepożądanych i skraca czas trwania procedury.

Podsumowanie

Z punktu widzenia pielęgniarstwa, wprowadzenie takich rozwiązań może być krokiem w stronę bardziej empatycznej i nowoczesnej opieki nad pacjentem. To nie tylko narzędzie techniczne, ale także wyraz troski o komfort psychiczny i fizyczny osoby chorej. W środowiskach opieki pediatrycznej, onkologicznej, a także geriatrycznej, może ono przynieść realną poprawę jakości codziennej pracy.

Warto, aby pielęgniarki jako te osoby, które najczęściej są w bezpośrednim kontakcie z pacjentem miały świadomość istnienia takich innowacji. Ich wprowadzenie może w przyszłości stać się standardem, który nie tylko podnosi jakość opieki, ale także buduje zaufanie pacjenta do procedur medycznych już od pierwszego ukłucia.

Materiały źródłowe:

• Gedaly-Duff V. Pain theories and their relevance to nursing practices. Nurse Pract. 1988 Oct;13(10):66, 68. PMID: 3226638.

• Simoncini E, Stiaccini G, Morelli E, Trentini E, Peroni DG, Di Cicco M. The Effectiveness of the Buzzy Device in Reducing Pain in Children Undergoing Venipuncture: A Single-Center Experience. Pediatr Emerg Care. 2023 Oct 1;39(10):760-765. doi: 10.1097/PEC.0000000000003011. Epub 2023 Jul 22. PMID: 37478814; PMCID: PMC10547103.

Autor: Dr n. o zdr. Magdalena Korżyńska-Piętas, Prof. UM