Sen i jego ważność w życiu człowieka

Dyżury nocne, stres, natłok obowiązków… Czy miałaś/eś kiedykolwiek sytuacje, w której jadąc do pracy czułaś/eś olbrzymie zmęczenie, mimo, że jeszcze nawet nie zaczęłaś/eś dyżuru? Jeśli odpowiedź na to pytanie brzmi „tak” to czy zapytałaś/eś siebie, co dzieje się, kiedy jesteś zmęczony i jak wpływa to na jakość Twojego życia? W tym artykule opowiem Ci kilka ciekawych faktów związanych z higieną snu, na które warto zwrócić uwagę.

W ostatnich latach popularne określenie „self-care” notorycznie przewija się przez social media jak i również w rozmowach między ludźmi. Czym tak naprawdę jest self-care?

Przede wszystkim jest to zadbanie o dobrostan człowieka. Zarówno psychiczny, jak i fizyczny.

Sen jest jednym z najistotniejszych elementów dbania o swoją kondycję psychiczną oraz fizyczną. W pracy pielęgniarki/pielęgniarza/położnej zdecydowanie można powiedzieć, że wpływa on na efektywność pracy oraz jakość opieki nad pacjentami. Głownie dlatego, że jeśli sami nie potrafimy zadbać o siebie, jak chcemy zadbać o innych?

Rola snu w organizmie

Jaką właściwie sen pełni rolę w organizmie człowieka? Z fizjologicznego punktu widzenia jest bardzo ważnym czynnikiem, ze względu na produkcje hormonu wzrostu, który odpowiada za regenerację mięśni.

Kolejnym czynnikiem jest wspomaganie produkcji cytokin, które pełnią kluczową rolę w walce z infekcjami. Pracując w ochronie zdrowia, najczęściej pracujemy w środowisku, w którym ryzyko wystąpienia zakażeń jest duże. Odpowiednia ilość snu zdecydowanie pomaga wzmocnić układ odpornościowy.

Równowaga hormonalna jest czynnikiem, który jest regulowany przez sen. Ilość greliny i leptyny, czyli hormonów odpowiedzialnych za głód i sytość mają duży związek z rytmem snu. Im mniej śpimy, tym bardziej poziom greliny może wzrosnąć, a poziom leptyny analogicznie spaść. Prowadzi to do zwiększenia głodu i zwiększenia skłonności do przejadania się, co powoduje przyrost masy ciała.

Brak snu prowadzi również do obniżenia zdolności koncentracji.

W naszej pracy, jest to niezwykle ważny aspekt. Sytuacje z codziennej praktyki zawodowej zmuszają nas - pielęgniarki/pielęgniarzy/położne do przetwarzania danych, podejmowania decyzji oraz rozwiązywania problemów. Koncentracja jest wówczas olbrzymim wyznacznikiem w podejmowaniu prawidłowych kroków - zwłaszcza, gdy szybkie i precyzyjne decyzje są kluczowe.

Równowaga emocjonalna to również pojęcie, które warto wziąć „pod lupę”. Zaburzenia snu, zbyt krótka ilość snu bądź słaba jakość wypoczynku może wpływać na rodzaj radzenia sobie ze stresem oraz na rozdrażnienie. Podczas gdy w naszej praktyce zawodowej niezwykle ważna jest empatia oraz cierpliwość, niewystarczający odpoczynek może pozbawić nas tych cech.

Jakich innych konsekwencji mogę doświadczać z powodu niewystarczającej ilości snu?

Przede wszystkim zwiększone ryzyko chorób serca i układu krążenia. Nadciśnienie tętnicze, choroby wieńcowe oraz zawał serca - są to tylko niektóre z przykrych konsekwencji zdrowotnych spowodowanych niewysypianiem się. Długotrwały brak snu może prowadzić do insuliooporności, co zwiększa ryzyko zachorowań na cukrzycę typu II.

Regeneracja organizmu

Jak więc zadbać o odpowiednią regenerację? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. W świecie zawodów medycznych przeplatanych nocnymi dyżurami oraz wielokrotnie stresogennym środowiskiem pracy nie jest to najłatwiejsze wyzwanie.

Należy indywidualnie przyjrzeć się swojej osobie i stworzyć regularny rytm snu oraz wypoczynku. Cisza wokół, spokój w głowie oraz odpowiednia temperatura w miejscu odpoczynku to czynniki modyfikowane, na które mamy wpływ. Należy również zatroszczyć się o unikanie kofeiny i alkoholu przed snem. Wyeliminowanie niebieskiego światła przed snem również jest czynnikiem, na który każdy z nas ma wpływ.

Zdecydowanie bardziej zalecana jest książka przed snem, niż „scrollowanie” telefonu który generuje niebieskie światło. Uruchomienie trybu samolotowego w telefonie również poprawia jakość snu poprzez zmniejszenie pola elektromagnetycznego w sypialni.

Oczywiście, nikt nie jest wówczas w stanie się do nas dodzwonić, co również może mieć pozytywny wpływ pod kątem zaburzania spokojnego snu.

Techniki medytacji, które zdobywają coraz większą popularność są również rekomendowanym sposobem poprawiającym jakość snu oraz relaksu. Często łączone są ze spokojną muzyką oraz ćwiczeniami oddechowymi. W prosty sposób można znaleźć je na aplikacjach do odtwarzania multimediów.

Podsumowanie

Sen jest koniecznością, ma olbrzymi wpływ nie tylko na zdrowie personelu medycznego, ale również na jakość świadczonej opieki nad pacjentami. Jest to inwestycja, która napewno zaowocuje w wielu aspektach zdrowotnych. Wprowadzenie odpowiednich nawyków odpoczynku i regeneracji może stanowczo poprawić jakość życia i pracy.

Materiały źródłowe:

• Aloha, P. i Polo Kantola, P. (2007) „Sleep deprivation: Impact on cognitive performance. Neuropsychiatric Disease and Treatment”

• Walker M. (2018) „Dlaczego śpimy. Odkrywanie potęgi snu i marzeń sennych” Wydawnictwo Marginesy

Autor: mgr Przemysław Zapała