30 sierpnia 2025
Tradycyjne i alternatywne miejsca nakłucia do pomiaru glikemii glukometrem
Celem artykułu jest omówienie miejsc nakłucia stosowanych podczas pomiaru glikemii, ze szczególnym uwzględnieniem miejsc tradycyjnych oraz przedstawienie możliwości alternatywnych wraz z ich zaletami i ograniczeniami.
Tradycyjne miejsca nakłucia:
palec środkowy i palec serdeczny,
zalecane jest nakłuwanie bocznej strony dystalnej części opuszki tych palców — minimalizuje to ryzyko urazu kości u podstawy opuszki i zmniejsza wrażliwość bólową.
Dlaczego tylko te dwa palce?
Mają wystarczającą głębokość tkanki miękkiej, co pozwala pobrać krew bez nadmiernego ryzyka uszkodzenia struktur kostnych.
Są mniej wrażliwe niż kciuk i palec wskazujący, a jednocześnie dają wiarygodne wyniki pomiaru.
Ułatwiają rotację miejsc (zmniejszanie ryzyka zrogowaceń i bliznowacenia).
Miejsca, których należy unikać:
Kciuk i palec wskazujący — bardziej wrażliwe, silniejsze unerwienie i większy dyskomfort.
Piąty palec (mały) — tkanka może być za cienka, co zwiększa ryzyko urazu.
Unikać nakłuć w miejscach zmian skórnych, blizn, obrzęków lub miejsc z zaburzoną perfuzją.
Przeciwwskazanie:
Unikać używania kończyny po stronie wykonanej mastektomii lub tam, gdzie trwa wlew dożylny.
Alternatywne miejsca nakłucia — zalety.
Przykładowe alternatywy: wnętrze dłoni (poniżej kciuka i małego palca), wewnętrzna i zewnętrzna część przedramienia, ramię, łydka, zewnętrzna strona ud.
Badania wykazały niższą percepcję bólu przy pobieraniu krwi kapilarnej z niektórych miejsc alternatywnych tj. z dłoni, przedramienia i uda.
Preferowane miejsce na pięcie u niemowląt (≤1 rok): boczna lub środkowa powierzchnia podeszwowa.
Ograniczenia alternatywnych miejsc:
Błąd pomiaru: pomiary z alternatywnych miejsc mogą dawać mniej wiarygodne wyniki przy szybkich zmianach glikemii (np. w hipoglikemii lub przy gwałtownych skokach) ze względu na różnicę między glukozą w kapilarach a miąższu międzykomórkowym.
Często wymagają głębszego nakłucia, by uzyskać odpowiednią ilość krwi.
Nie wszystkie glukometry/paski testowe są walidowane dla wszystkich alternatywnych miejsc — konieczna zgodność z instrukcją producenta.
Kiedy unikać alternatywnych miejsc:
podejrzewana lub potwierdzona hipoglikemia,
szybkie zmiany glikemii (np. po posiłku, przed i po wysiłku fizycznym, podczas infekcji),
gdy wymagane są maksymalnie wiarygodne, najbardziej czułe pomiary.
Praktyczne wskazówki dla pielęgniarek
Poinformuj pacjenta, że tradycyjne, rekomendowane miejsce to palec środkowy i palec serdeczny (boczna dystalna część opuszki).
Jeśli pacjent/rodzic chce stosować alternatywne miejsca, należy omówić korzyści i ograniczenia oraz sprawdzić, czy dany glukometr jest do tego przeznaczony.
Zawsze należy brać pod uwagę kontekst kliniczny (podejrzenie hipoglikemii, infekcja, mastektomia, obecność wkłuć).
Edukuj o rotacji miejsc (w obrębie rekomendowanych palców) i o unikaniu uszkodzonych, zrogowaciałych obszarów.
Autor: Agata Kucharska-Bartocha
Materiały źródłowe:
1. Jaciubek M., Podstawowe procedury pielęgniarskie. Edra Urban&Partner, Wrocław 2021.
2. Ślusarska B., Zarzycka D., Majda A. Podstawy pielęgniarstwa. Tom 2. Wybrane umiejętności i procedury opieki pielęgniarskiej. PZWL, Warszawa 2024.
3. Cristiano C. et al., Comparing the use of traditional sites and alternative sites puncture for determination of blood glucose by glucometer. Br J Med Pract. 2015.
4. Pavithran A. et al., Comparison of Fingertip vs Palm Site Sampling on Pain Perception, and Variation in Capillary Blood Glucose Level among Patients with Diabetes Mellitus. J Caring Sci. 2020.
5. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2025. Diabetologia Kliniczna. 2025.
6. World Health Organization. WHO guidelines on drawing blood: best practices in phlebotomy. Geneva: WHO; 2010.
Może Cię zainteresować również:
MIKRO ODPOCZYNEK CZY MOŻNA ODPOCZĄĆ W 30 SEKUND? CO MÓWIĄ BADANIA?
Mikroodpoczynek to małe przerwy, które realnie chronią Twój organizm i psychikę! Badania pokazują, że już 2–3 minuty przerwy mogą obniżyć napięcie mięśni, poprawić koncentrację i zmniejszyć liczbę błędów. W pracy pielęgniarki to nie luksus – to konieczność. Ale na czym on polega i jak to zrobić?
Cisza, która boli, czyli jak położna, pielęgniarka czy personel medyczny może wesprzeć ciężarną w depresji.
Ciąża często kojarzy się z okresem radości, nadziei i oczekiwania na nowe życie. W społecznej narracji przyszła matka powinna tryskać energią, z uśmiechem kompletować wyprawkę i planować przyszłość z dzieckiem u boku. Tymczasem rzeczywistość bywa inna – złożona, trudna i nieprzewidywalna. Coraz więcej badań i relacji samych kobiet pokazuje, że ten wyjątkowy czas może wiązać się również z intensywnym cierpieniem psychicznym. Depresja w ciąży choć nadal zbyt rzadko rozpoznawana i często bagatelizowana to problem, który dotyka nawet jednej na pięć kobiet spodziewających się dziecka. I choć wiele mówi się o depresji poporodowej, to właśnie okres prenatalny ma ogromne znaczenie dla rozwoju dziecka, nie tylko emocjonalnie, ale również biologicznie.
Przełomem była asysta przy zaawansowanych zabiegach medycyny estetycznej – wtedy pomyślałam: To właśnie to!
Patrycja na pielęgniarstwo wybrała się, pracując w klinikach dermatologicznych i kosmetologicznych. Dziś ma za sobą licencjat z pielęgniarstwa i rozpoczyna studia magisterskie. O swojej drodze, odkryciach i obawach opowiada już jako młoda pielęgniarka, która pokazuje, że ten zawód to nie tylko codzienna opieka, ale też ogromne możliwości rozwoju.
Pielęgniarki świata: praca w Niemczech – jak wyglądają realia i wyzwania?
Ponad 75 tysięcy polskich pielęgniarek wybrało Niemcy jako miejsce pracy. Kuszą je stabilne zarobki i ogromne zapotrzebowanie na personel, ale droga do uznania kwalifikacji i odnalezienia się w nowym systemie ochrony zdrowia nie zawsze jest prosta. Jak wygląda proces nostryfikacji dyplomu, jakie są realne warunki pracy i czy praca w niemieckiej służbie zdrowia to spełnienie zawodowych oczekiwań, czy raczej wymagający test odporności i determinacji? A być może polskie warunki zmieniły się na tyle, że wcale nasi specjaliści pielęgniarstwa nie muszą rozglądać się za emigracją z taką determinacją, jak jeszcze 10, 15 lat temu.
Aleksandra Kobza laureatką nagrody Królowej Sylwii, którą odebrała w Sztokholmie z rąk Monarchinii.
Jak połączyć nowoczesną technologię z empatią w opiece nad seniorami? Tegoroczna laureatka Queen Silvia Nursing Award, Aleksandra Kobza, udowadnia, że to możliwe. Jej innowacyjna aplikacja BESTCARE zmienia sposób, w jaki pielęgniarki i opiekunowie wspierają osoby starsze i żyjące z demencją – stawiając w centrum nie tylko dane medyczne, ale przede wszystkim człowieka, jego potrzeby i poczucie bezpieczeństwa.
Dyżur w ruchu – jak zadbać, by 7000 ( i więcej ) kroków wspierało, a nie męczyło?
Każda pielęgniarka wie, że podczas dyżuru „nabija” tysiące kroków – i zazwyczaj przebija “magiczną” granicę 7000 uznanych jako codzienne minimum dla zdrowia ( u ludzi bez szczególnych obciążeń). Jednak te kroki nie zawsze działają na jego korzyść - chodzimy w pośpiechu, w napięciu, niosąc dokumentację albo sprzęt. W efekcie nasze kroki zamiast poczucia zrowia powodują przeciążenie nóg, kręgosłupa i głowy. Co zrobić, aby nasze dyżurowe kroki, choć w pewnym stopniu, dały nam większy profit?
Przełomem była asysta przy zaawansowanych zabiegach medycyny estetycznej – wtedy pomyślałam: To właśnie to!
Dyżur w ruchu – jak zadbać, by 7000 ( i więcej ) kroków wspierało, a nie męczyło?
ChatGPT w pracy pielęgniarek i położnych – wsparcie czy kompromitacja?
Czy pielęgniarki powinny mieć więcej kompetencji? Fakty i mity o rozszerzonym zakresie praktyki
Mam licencjat i co dalej? Ścieżka kształcenia kadry pielęgniarskiej w Polsce cz.2
MIKRO ODPOCZYNEK CZY MOŻNA ODPOCZĄĆ W 30 SEKUND? CO MÓWIĄ BADANIA?
Cisza, która boli, czyli jak położna, pielęgniarka czy personel medyczny może wesprzeć ciężarną w depresji.
Aleksandra Kobza laureatką nagrody Królowej Sylwii, którą odebrała w Sztokholmie z rąk Monarchinii.
ChatGPT w pracy pielęgniarek i położnych – wsparcie czy kompromitacja?
Mentoring w pielęgniarstwie: przegląd najnowszych trendów i perspektyw
MIKRO ODPOCZYNEK CZY MOŻNA ODPOCZĄĆ W 30 SEKUND? CO MÓWIĄ BADANIA?
Cisza, która boli, czyli jak położna, pielęgniarka czy personel medyczny może wesprzeć ciężarną w depresji.
Przełomem była asysta przy zaawansowanych zabiegach medycyny estetycznej – wtedy pomyślałam: To właśnie to!
Pielęgniarki świata: praca w Niemczech – jak wyglądają realia i wyzwania?
Aleksandra Kobza laureatką nagrody Królowej Sylwii, którą odebrała w Sztokholmie z rąk Monarchinii.
Trzy pokolenia, jeden dyżur - jak X, Y i Z dogadują się w zespole?
Blisko dziecka w spektrum. Pielęgniarka w świecie dziecka z autyzmem.
Przyczyny zachowań agresywnych u pacjentów – co powinna wiedzieć pielęgniarka?
Dlaczego dorośli decydują się na pielęgniarstwo?
Jak przetrwać egzaminy końcowe? Maksimum efektów, minimum stresu
Odwodnienie – cichy wróg twojej koncentracji, pamięci i samopoczucia na dyżurze
Krok po zdrowie: jak zwykły spacer redukuje ryzyko przewlekłego bólu pleców
Post przerywany a praca zmianowa – czy to da się pogodzić?
Regeneracja w rytmie nocnym: drzemki jako narzędzie wspierające dobrostan i bezpieczeństwo
Dlaczego nadwaga jest powszechna wśród pielęgniarek i jak to naprawić?
